ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE PROJE PLANLAMASI VE İŞÇİLİK-SAAT, MALİYET HESAPLAMASI

 Endüstri sektörü son yıllarda büyük taahhüt projelerine başarılı imzalar atan firmaları heyecanla takip etmekte. Bu firmalar elektrik, mekanik, inşaat alanlarında rafineri, doğalgaz, havaalanı, karayolu, fabrika, köprü liman gibi yapı projeleri alanlarda personelleri ile yollarına devam etmekteler. Peki bu süreç nasıl devam ediyor? Mevcut süreçlerde saha tarafında işçiler, ustalar, formenler, süpervizörler ve mühendisler ofis tarafında ise muhasebe, idari işler, satın almacı gibi personellerle faaliyetlerine devam etmekteler. Süreci planlamak hayli meşakkatli.

 Bir proje başlamadan önce projenin devreye alınması veya sonuçlandırılması için gerekli malzemeler, adetler, kilogramlar, metrajlar vb. metrikler üzerinden tespit ediliyor. İkinci adımda tespit edilen malzemelerin tedarik süreci proje bütçesi ve ilgili kalite standartlarına göre planlanıyor. Bu aşamada özellikle bütçe ve doğrultusunda izlenen kalite süreci malzemelerin seçimi için etkili faktörler. Tesisin dayanımı, kendini amorti etmesi, sonradan malzemeler üzerinde bakım sürecinde yapılacak parça değişimi vb. revizyonlar bütçeyi minimize edebilecek önemli faktörlerden bazılarıdır.

  Proje artık hazırdır! Bütçede üçüncü adımda, projeyi hayata geçirecek insan sermayesi ile ilgili hesaplama süreci başlamıştır. Bu konuda belirli sorulara cevaplar aranır. Tedarik edilmesi planlanan malzemelerin proje sahasına ulaşma süreci doğrultusunda ihtiyaç duyulan personel sayısı, personellerin işçilik-saat hesabı, projenin personel konusunda ulaşacağı tepe noktası, proje tamamlandıktan ve devreye alındıktan sonra ki süreçte kalacak personeller, işçi sağlığı ve iş güvenliği prosedürlerinin uygulanabilirliği ile ilgili proje kuralları gibi konular bu aşamada çözülmesi gereken konulardan bazılarıdır. Peki hesaplama ve fiyatlandırma nasıl yapılıyor?

  Elektrik montaj sürecinde kablo çekim sürecini ele alalım. Kablo çekimi için kabloların boyutları üzerinden kablo çekim işini tahmini 25 personel ile yaptığımızı düşünelim 25 personel 1 günde 10 saat içerisinde 3 x 1,5 mm² bir kablodan 1000 metre kablo çekimini gerçekleştirebilirler. Oran 25 personel x 10 saat / 1000 metre için 0,25’dir. Eğer siz personel sayısını 2 kat arttırsaydınız kablo çekim metrajınızda 2 kat artardı. Bu koşulda oran 50 personel x 10 saat / 2000 metre olurdu. Oran yine 0,25’tir. Bu doğrultuda oranlar kablo çekimi yapılacak tüm kablolar için hesaplanır ve toplam metrajlarla oranlar çarpılır. Bulunan sonuç sizin işi toplamda kaç işçilik-saat ile yaptığınızı gösterir.

 - Kablo Cinsi   Toplam Metraj             Oran                İşçilik-Saat       Hesap

- 3 x 1,5 mm²    14020 metre                 0,250                3505                 250 işçilik-saat-1000 metre

- 12 x 1,5 mm²  16630 metre                 0,500                8315                 250 işçilik-saat-500 metre

- 4 x 185 mm²   360 metre                     0,625                225                   250 işçilik-saat-400 metre

      TOPLAM:   31010 metre                 //                      12045               //

  Artık işçilik-saat hesabını yaptık. Şimdi fiyatlandırma nasıl olacak? Bu aşamada firmanızın direkt ve endirekt personel giderlerinizi hesaplarsınız. Proje Yöneticisi, Şantiye Şefi, Saha Mühendisleri, İSG uzmanları, kalite uzmanları, ofis personelleri maliyetleri de monte edilen kalemler üzerinden kazanılacağı için formenler, ekip başları, ustalar ve işçilerin maliyetlerine bu personellerin maliyetleri de eklenir. Konaklama, yeme-içme, ulaşım, elbise ve maaş giderleri hesaplandıktan sonra 1 işçilik-saatin maliyeti hesaplanmış olur. Örnek olarak aylık 2800 USD maliyet üzerinden günlük 100 USD, 10 saat üzerinden de 1 işçilik-saatin 10 USD olduğunu farz edelim. Bu koşullar altında yukarda ki işin maliyeti 120.450 USD olarak belirlenir. Bu süreçte saha içerisinde kış şartlarında ki aksaklıklar, rakipler, sizin saha tecrübeleriniz gibi konular iyice irdelenerek işin yapılma tutarı belirlenir ve birim fiyatlar tabloya işlenir. Yukarda ki örnekte ki kablo metrajı birim fiyatlarla çarpılıp toplam fiyata ulaşılır.

 - Kablo Cinsi   Toplam Metraj             Oran                İşçilik-Saat       Birim Fiyat       Toplam Fiyat

- 3 x 1,5 mm²    14020 metre                 0,250                3505                 4 USD              56080 USD

- 12 x 1,5 mm²  16630 metre                 0,500                8315                 5 USD              83150 USD

- 4 x 185 mm²   360 metre                     0,625                225                   7 USD              2520 USD

      TOPLAM:   31010 metre                 //                      12045               //                      141.750 USD

  Tüm hesaplamalardan sonra kâr marjımızın 141.750 USD / 120.450 USD oran üzerinden %17,6 olduğunu hesaplayabiliriz. Artık personellerinize iş bitirme primlerini verebilirsiniz.

 Endüstriyel tesislerde iş gücü hesabı ve maliyetler yukarda kabaca hesaplanmıştır. Bu süreçte saha tecrübesi çok önemli bir faktördür. Elektrik kalemi örneği üzerinden devam edersek sürecin kendi içerisinde mekanik ve inşaat süreçlerinin planlanan zamanlarda tamamlandıktan sonra, sahanın size devredileceği anda, mevcut işin yapılacağı bölgede iskele kurulumu, vinç vb. değişkenleri önceden hesaplayıp aksiyon almanız zaman kaybetmemeniz için önemli bir faktördür. Kaybettiğiniz her zaman maliyetlerinizi arttırıp sizi zarara götürebilir. Bu süreçte doğru ve yetkin personelin de sahada planlanan zamanda hazır olması tabi ki önemli bir faktördür.

 Endüstriyel tesislerde süreç planlamasını sizde yukarıda ki örnek üzerinden başka malzemelere uygulayabilirsiniz. Bütçe, zaman, işçilik-saat, maliyet, tecrübe, dış faktörler bu sürecin önemli parametreleri olmaya devam edecektir.